Illegale prostituees en hun pooiers wijken steeds vaker van Rotterdam uit naar randgemeenten als Vlaardingen en Ridderkerk. Ze duiken op in hotels en ronselen huizen bij bewoners die geld nodig hebben. De verhalen zijn schrijnend.
AD
De bel gaat. Buiten is het licht, Mensen zijn nog aan het werk. De inwoner van het rijtjeshuis opent de deur van zijn woning. Hij treft een man, die direct probeert binnen te stappen. De man oogt onrustig en op zijn hoede. Hij heeft een telefoon in zijn hand. Het scherm is nog opgelicht. Een sms: ‘Schatje, ik zie je op nummer 8a.’
De man is gevallen voor de charmes van Candy. Of Beyoncé. Of Chanel. 170 euro zal hij vanmiddag aftikken. De prijs voor een uur genot, waarin ‘alles is geoorloofd’. Tongen, pijpen en zelfs ‘goed anaal nemen’ zijn daarbij inbegrepen.
Huisnummer 8a blijkt echter nummer 10a te zijn. Het voorval is fictief, maar het gebeurt geregeld in Schiedam, Vlaardingen en Capelle aan den IJssel, bewoners die op hun drempel oog in oog komen te staan met verdwaalde hoerenlopers. Zij krijgen immers bij de bestelling slechts de straatnaam doorgespeeld. Het huisnummer volgt ter plekke via sms. Vergissingen zijn snel gemaakt.
Overlast
Dat zorgt voor overlast. Helemaal als dit meerdere keren per week gebeurt. Ook als de klanten wél voor de juiste deur staan, zorgt de toeloop van zo’n peeskamer voor ergernis in de buurt. Bewoners klagen over een toestroom van ongure types. Vaak schreeuwerig, soms intimiderend en agressief.
Maar dat is slechts wat aan de buitenkant zichtbaar is. Achter advertenties als ‘heb je zin in een sexy karamelsnoepje met klasse’ kunnen misstanden schuilen. Waar prostitutie is, zijn uitbuiting en mensenhandel nooit ver weg. Hulpverleners en agenten kunnen meepraten over de slechte werkomstandigheden.
Zij zien de vieze matrassen met vuilnisbakken vol gebruikte tissues en condooms ernaast wél. Soms moeten meerdere vrouwen zulke ruimtes delen en daar hun werk doen. Met oude prepaid-telefoons houden zij contact met hun pooiers.
Vijftien klanten
De transgender Beyoncé die eind november werd gesnapt, verklaarde in drie dagen vijftien klanten te hebben gehad. Voor 30 minuten seks vroeg zij 100 euro, zestig minuten leverde 150 euro op. Tegelijkertijd waren de kosten hoog: 500 euro per week om de woning te mogen gebruiken.
Aanpakken is lastig. Het lukt de politie zelden om de sekswerkers te laten getuigen tegen hun pooiers en op die manier de misstanden tegen te gaan. Bovendien: prostitutie is lang niet altijd illegaal. ‘Thuiswerken’ is in de meeste gemeenten zelfs toegestaan, mits aan strikte voorwaarden wordt voldaan. Zo mag de omgeving niks van het sekswerk merken. Een rood lampje voor het raam gaat al te ver. Ook moet de prostituee als burger én ondernemer ingeschreven staan op hetzelfde adres en moet hij of zij de enige zijn die daar diensten aanbiedt. Het betalen van belasting is verplicht. Dat is voor de illegaal in Nederland verblijvende prostituees vaak een probleem, al hebben veel Nederlandse werkers ook praktische bezwaren.
De gemeente Rotterdam stopt sinds twee jaar aanzienlijk meer energie in de aanpak van thuisprostitutie. Sinds de opheffing van het bordeelverbod in 2000 en de sluiting van de tippelzone op de Keileweg vijf jaar later zijn het aanbod en ook de misstanden verplaatst van de straat naar woningen. De laatste jaren dreigde volgens de gemeente ‘ongebreidelde groei’ in de thuisprostitutie. Door streng toe te zien op de thuisprostitutie en panden te sluiten, zegt de gemeente dit tegen te gaan.
De Rotterdamse aanpak is effectief, maar er kleeft een nadeel aan. Een ‘waterbedeffect’ ontstaat: prostituees wijken uit naar randgemeenten en de misstanden verhuizen mee, zo blijkt uit gemeentedossiers die deze krant via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur heeft verkregen. Beleidsambtenaren van de gemeenten en hulpverleners bevestigen dit.
Onderdak
In Vlaardingen troffen handhavers van gemeente en politie afgelopen februari drie vrouwen aan in een flatwoning in de wijk Holy. De bewoner verklaart dat zij via een ex-vriendin in zijn huis zijn beland. In ruil voor onderdak doen ze elke dag voor 20 euro boodschappen voor hem, vertelt de Vlaardinger.
De vrouwen zeggen uit Spanje te komen en sinds drie weken in Nederland te zijn, voor vakantie. Tijdens de verhoren komen continu berichten binnen op een mobiele telefoon in huis: mannen die een afspraak willen. Met de telefoons van de vrouwen blijken naaktfoto’s te zijn gemaakt.
De ochtend na de inval zijn de vrouwen vertrokken. De Vlaardinger verklaart tegenover de politie en de handhavers dat zij werden bedreigd door een Marokkaanse man, die ze van werk en drugs zou voorzien. De bewoner krijgt van de gemeente een verbod op het exploiteren van een seksinrichting. Mocht hij nog eens met prostituees worden betrapt, krijgt hij een boete van 5.000 euro.
Uitgeleend
Een heel ander geval doet zich voor in Spijkenisse. Daar loopt in april van dit jaar een man binnen bij de stichting Vluchtelingenwerk met de vraag of iemand de brief van de gemeente kan vertalen. Hij spreekt zelf geen Nederlands en nauwelijks Engels. In zijn huurhuis in de wijk Vriesland blijken bij een inval in december twee vrouwen zich te prostitueren, terwijl hij zelf op dat moment bij vrienden in Dordrecht logeert. Hij heeft zijn huis uitgeleend aan een kennis, vertelt hij, die slechts een 06-nummer achterliet. Op dat nummer wordt niet meer opgenomen. De man moet zijn woning uit en een boete van 5.000 euro betalen. Of de man een vluchteling is of een asielzoeker wil de stichting Vluchtelingenwerk noch zijn advocaat om privacyredenen zeggen.
Ook in Schiedam, Ridderkerk en Capelle aan den IJssel steekt illegale prostitutie zodanig de kop op dat de gemeente heeft ingegrepen. Behalve in woonhuizen zijn in Vlaardingen ook prostituees betrapt in hotels. Hotelmedewerkers meldden de praktijken. De sekswerkers lopen in deze gemeenten op verschillende manieren tegen de lamp. Soms slaan buurtbewoners alarm, soms maken gemeenteambtenaren en de politie incognito een afspraak met de vrouwen om hen zo op heterdaad te betrappen.
Websites
Advertenties van sekswerkers die in de Rotterdamse regio actief zijn op sexjobs.nl en speurders.nl. Een deel van de aanbieders betreft illegale prostituees.
Zeventien van de 23 gemeenten in de Rotterdamse regio zeggen ‘geen meldingen’ over illegale prostitutie binnen te hebben gekregen en daarom nooit te hebben gehandhaafd. Desondanks staan websites als kinky.nl, sexjobs.nl en speurders.nl vol, ook met advertenties uit gemeenten die geen gelegaliseerde seksinrichtingen hebben en ook geen meldingen zeggen te hebben van illegale prostitutie.
Hoeveel illegale prostituees tussen de aanbieders op de sites zitten en in hoeveel gevallen ook sprake is van uitbuiting, is volgens onderzoekers en hulpverleners lastig te zeggen. Websites worstelen zelf ook met de problematiek en zoeken daarom aansluiting bij politie en justitie. Kinky.nl, naar eigen zeggen ‘met een miljoen unieke bezoekers per maand de grootste vraag- en aanbodsite voor prostitutie in Nederland’, verzoekt gebruikers specifiek ‘alert’ te zijn. Dat levert gemiddeld twee meldingen per maand op. ,,Het betreft vaak vermoedens van dwang, maar ook gevallen van oplichting”, aldus een woordvoerder. ,,We adviseren de klant altijd aangifte te doen en waar nodig begeleiden we daarbij. Zelf geven we meldingen ook door aan politie en het Prostitutie Controle Team.”
Maatregelen
De site, die twee keer per jaar overlegt met onder meer politie en Openbaar Ministerie heeft, neemt zelf ook maatregelen. Zo controleert deze bij elke nieuwe advertentie de identiteit van de indiener. ,,Wanneer iemand een advertentie plaatst, belt een computer naar het opgegeven telefoonnummer. Daarnaast controleren we de advertenties op echtheid en bij ernstige vermoedens van misstanden wordt de advertentie niet geplaatst en maken we melding bij politie. Het is dan aan politie en justitie om actie te ondernemen.”
Meld Misdaad Anoniem krijgt regelmatig verontruste signalen over de seksbranche binnen. Vorig jaar ontving de instantie 270 meldingen uit het hele land over sekshuizen zonder vergunning. Nog eens 112 meldingen sloegen op uitgebuite vrouwen, ofwel gevallen waarin de prostituee duidelijk gedwongen is het werk te doen. Die signalen komen uit alle hoeken, licht directeur Titus Visser toe. ,,Klanten die bijvoorbeeld denken: oh, dit is niet oké, of mensen uit het circuit die aan de bel trekken, of hulpverleners.”
Humanitas Prostitutie Maatschappelijk werk, dat in Rotterdam hulp biedt aan prostituees, geeft geen cijfers, maar beaamt dat misstanden voorkomen. Directeur Maria Scali van de Stichting Opvang Hulpverlening Prostitutie en slachtoffers Mensenhandel (SHOP) in Den Haag reageert gelijkluidend. ,,De sector heeft criminogene facetten.” Zij waarschuwt voor het waterbedeffect. ,,Juist de criminelen gaan werken in de gebieden waar de pakkans het kleinst is, in de gemeenten dus waar geen beleid en toezicht is. Dat is een probleem.”
‘Werken volgens de regels is lastig voor mijn toekomst’
Carla ontvangt nooit meer dan drie mannen per dag, zodat niet opvalt dat ze zich prostitueert, vertelt de 28-jarige illegale thuiswerker uit Rotterdam. Zij doet haar verhaal om duidelijk te maken waarom zij in de illegale prostitutie zit en hoe lastig het is daarmee te stoppen, op voorwaarde dat het anoniem is. De naam Carla is niet haar echte naam en ook niet de naam waaronder zij werkt.
Wie via sexjobs.nl ‘voor een lekker uurtje’ contact met Carla legt, krijgt een straatnaam. Eenmaal daar moeten de klanten haar bellen voor het huisnummer. ,,Dat spreek ik duidelijk van tevoren af om misverstanden te voorkomen.”
Via een ex is zij in het werk gerold, vertelt Carla. Het verdiende geld moest zij aan hem afstaan. Hij is er voor veroordeeld, en ook voor huiselijk geweld. Na zijn aanhouding kon ze voor twee maanden naar de crisisopvang van een hulporganisatie. Ze was blij, want terug naar huis wilde zij niet. ,,Daar is te veel gebeurd.” Maar in de crisisopvang was haar hond niet welkom en daar wilde zij geen afscheid van nemen. De hulpverlening liep daardoor dood en ze zit weer in het leven, al heeft ze nog wel geregeld contact met de hulpverleners.
Eruit stappen
Voor iemand die het werk lang doet, is het moeilijk om eruit te stappen, zegt zij. Ze moet zelf die knoop doorhakken, vindt ze. ,,Daarvoor moet je zelfvertrouwen opbouwen. Een veilige omgeving is ook belangrijk.” Misschien dat therapie ook zal helpen, zegt ze. Juist omdat ze eruit wil stappen, schrijft Carla zich niet als zelfstandig prostituee in bij de Kamer van Koophandel. ,,Als ik dit over een jaar niet meer wil doen, staat dat nog wel zwart op wit.” Voldoen aan een andere eis om legaal te werken, het openen van een zakelijke rekening, is lastig omdat de banken daar niet graag aan meewerken. ,,Ze zijn bang voor zwart geld.”
Omdat Carla onder de radar werkt en omzichtig probeert te voorkomen dat zij in de buurt opvalt, heeft zij nog niks gemerkt van de strenge aanpak in Rotterdam. Zij juicht die aanpak overigens toe, zegt ze. ,,Omdat mensen die in de gedwongen prostitutie zitten en minderjarigen sneller geholpen worden.”